توانبخشی شناختی نوعی درمان است که هدف آن بهبود عملکرد شناختی در افرادی است که آسیب مغزی، سکته مغزی یا سایر بیماری های عصبی را تجربه کرده اند. عملکرد شناختی به فرآیندهای ذهنی اشاره دارد که به ما امکان می دهد فکر کنیم، استدلال کنیم و به خاطر بسپاریم. این فرآیندها شامل توجه، حافظه، زبان، ادراک و حل مسئله است.
هدف از این روش کمک به افراد برای بازیابی یا بهبود توانایی خود در تفکر، استدلال و به خاطر سپردن و همچنین بهبود کیفیت کلی زندگی است.
توانبخشی شناختی معمولاً توسط تیمی از متخصصان مراقبت های بهداشتی، از جمله متخصص روانشناسی، کاردرمانگر، گفتار درمانگر و فیزیوتراپیست ارائه می شود. این تیم با هم کار می کنند تا یک برنامه درمانی فردی را بر اساس نیازها و اهداف خاص فرد ایجاد کنند.
تکنیک های توانبخشی شناختی
آموزش حافظه: آموزش حافظه شامل تمرین ها و راهبردهایی است که به افراد کمک می کند تا توانایی خود را در به خاطر سپردن اطلاعات بهبود بخشند. به عنوان مثال، ممکن است به فردی آموزش داده شود که از دستگاه های یادگاری برای به خاطر سپردن اطلاعات مهم استفاده کند.
آموزش توجه: آموزش توجه شامل تمرین ها و استراتژی هایی است که به افراد کمک می کند توانایی خود را برای تمرکز و حفظ توجه بهبود بخشند. به عنوان مثال، ممکن است به یک فرد آموزش داده شود که از تکنیک های ذهن آگاهی برای بهبود توجه خود استفاده کند.
آموزش حل مسئله: آموزش حل مسئله شامل تمرین ها و راهبردهایی است که به افراد کمک می کند توانایی خود را برای حل مسائل بهبود بخشند. برای مثال، ممکن است به فردی آموزش داده شود که از یک رویکرد گام به گام برای حل مسئله استفاده کند.
آموزش ارتباطی: آموزش ارتباطی شامل تمرین‌ها و استراتژی‌هایی است که به افراد کمک می‌کند توانایی خود را برای برقراری ارتباط مؤثر بهبود بخشند. برای مثال، ممکن است به فردی آموزش داده شود که از وسایل کمک بصری برای کمک به برقراری ارتباط استفاده کند.
توانبخشی فیزیکی: توانبخشی بدنی شامل تمرینات و راهکارهایی برای کمک به افراد برای بهبود عملکرد فیزیکی است. به عنوان مثال، ممکن است به یک فرد تمریناتی برای بهبود تعادل و هماهنگی آموزش داده شود.
فناوری کمکی: فناوری کمکی شامل استفاده از وسایل و ابزارهایی برای کمک به افراد مبتلا به اختلالات شناختی است. به عنوان مثال، یک فرد ممکن است از یک برنامه تلفن هوشمند برای کمک به یادآوری وظایف و قرارهای مهم استفاده کند.
بیشتر بخوانید : درمان شناختی رفتاری چیست؟
موارد کاربرد
توانبخشی شناختی کاربردهای گسترده ای دارد، از جمله:
آسیب مغزی تروماتیک: توانبخشی شناختی معمولاً برای کمک به افرادی که یک آسیب مغزی تروماتیک را تجربه کرده اند استفاده می شود. آسیب مغزی تروماتیک می تواند منجر به طیف وسیعی از اختلالات شناختی، از جمله از دست دادن حافظه، کمبود توجه و مشکل در حل مسئله شود.
سکته مغزی: این روش توانبخشی نیز معمولاً برای کمک به افرادی که سکته مغزی را تجربه کرده اند استفاده می شود. سکته مغزی می تواند منجر به طیف وسیعی از اختلالات شناختی، از جمله مشکل در زبان و ارتباط شود.
شرایط عصبی: توانبخشی شناختی همچنین می تواند برای کمک به افراد مبتلا به بیماری های عصبی مانند بیماری پارکینسون، ام اس و بیماری آلزایمر استفاده شود. این شرایط می تواند منجر به طیف وسیعی از اختلالات شناختی، از جمله از دست دادن حافظه و مشکل در حل مسئله شود.
افزایش سن: توانبخشی شناختی همچنین می تواند برای کمک به افراد مسن استفاده شود تا عملکرد شناختی خود را با افزایش سن حفظ کنند. با افزایش سن، عملکرد شناختی ما به طور طبیعی کاهش می یابد و توانبخشی شناختی می تواند به کاهش این کاهش و بهبود کیفیت کلی زندگی کمک کند.