اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی یک اختلال روانی است که بر توانایی فرد در تفکر، احساس و رفتار واضح تأثیر می گذارد. این یک بیماری مزمن است که معمولاً در اواخر سال های نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ایجاد می شود و حدود 1٪ از جمعیت در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد.
علت دقیق این اختلال روانی مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و شیمی مغز است. درمان معمولاً شامل ترکیبی از داروها و درمان برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی است.
علائم اسکیزوفرنی
- هذیان: باورهای نادرستی که مبتنی بر واقعیت نیستند. برای مثال، ممکن است فردی باور کند که تحت تعقیب قرار میگیرد یا افکارش توسط نیرویی بیرونی کنترل میشود.
- توهم: تجربیات حسی که مبتنی بر واقعیت نیستند. به عنوان مثال، شخصی ممکن است صداهایی را بشنود که وجود ندارد یا چیزهایی را ببیند که وجود ندارند.
- اختلال در تفکر: مشکل در سازماندهی افکار یا ایجاد ارتباط منطقی بین ایده ها.
- فقدان انگیزه: مشکل در شروع یا تکمیل کارها، یا کاهش رفتار هدفمند.
- فقدان بیان احساسی: کاهش حالات صورت، لحن صدا یا زبان بدن.
- عدم مشارکت اجتماعی: کاهش علاقه به معاشرت یا گذراندن وقت با دیگران.
- مشکل در حافظه: مشکل در به خاطر سپردن چیزها یا مشکل در یادگیری اطلاعات جدید.
- مشکل در توجه: مشکل در تمرکز یا توجه به وظایف.
- مشکل در تصمیم گیری: مشکل در تصمیم گیری یا حل مسئله.
توجه به این نکته ضروری است که همه افراد مبتلا به شیزوفرنی همه این علائم را تجربه نمی کنند و شدت علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
دلایل و عوامل خطر
علت دقیق اسکیزوفرنی به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و شیمی مغز است.
عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان می دهد که یک مؤلفه ژنتیکی در این اختلال وجود دارد. با این حال، هیچ ژن واحدی به عنوان عامل اسکیزوفرنی شناسایی نشده است. در عوض، این احتمال وجود دارد که چندین ژن درگیر باشند که هر کدام مقدار کمی در خطر کلی نقش دارند.
عوامل محیطی: عوامل محیطی که ممکن است در ایجاد این اختلال روانی نقش داشته باشند عبارتند از قرار گرفتن در معرض ویروس ها یا سوءتغذیه در دوران رشد دوران بارداری، عوارض حین تولد، و رویدادهای استرس زا در زندگی مانند تروما یا سوء استفاده. سوء مصرف مواد، به ویژه مصرف حشیش، نیز با افزایش خطر ابتلا به اسکیزوفرنی مرتبط است.
شیمی مغز: شیزوفرنی با عدم تعادل در برخی مواد شیمیایی در مغز، به ویژه دوپامین و گلوتامات مرتبط است. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که در پاداش و انگیزه نقش دارد، در حالی که گلوتامات در یادگیری و حافظه نقش دارد. تصور می شود که یک سیستم دوپامین بیش فعال و یک سیستم گلوتامات کم کار ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد.
توجه به این نکته مهم است که در حالی که این عوامل ممکن است خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهند، همه افرادی که در معرض آنها قرار دارند به این اختلال مبتلا نمی شوند. اسکیزوفرنی یک بیماری پیچیده است و تحقیقات بیشتری برای درک کامل علل آن مورد نیاز است.
درمان اسکیزوفرنی
شیزوفرنی یک بیماری مزمن است که نیاز به درمان مداوم دارد. درمان معمولاً شامل ترکیبی از داروها و درمان برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی است.
داروها: داروهای ضد روان پریشی درمان اولیه شیزوفرنی هستند. این داروها می توانند به کاهش علائمی مانند هذیان و توهم کمک کنند. آنها با مسدود کردن گیرنده های دوپامین در مغز عمل می کنند. توجه به این نکته مهم است که این داروها می توانند عوارض جانبی مانند افزایش وزن، آرام بخش و اختلالات حرکتی داشته باشند.
درمانهای روانشناسی: روان درمانی می تواند در مدیریت علائم منفی و شناختی اسکیزوفرنی مفید باشد. درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کند تا مهارت ها و استراتژی های مقابله ای را برای مدیریت علائم خود بیاموزند. خانواده درمانی همچنین می تواند در بهبود ارتباطات و کاهش استرس درون خانواده مفید باشد.
خدمات حمایتی: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از خدمات حمایتی مانند مدیریت پرونده، توانبخشی حرفه ای و آموزش مهارت های اجتماعی بهره مند شوند. این خدمات می تواند به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کند تا توانایی خود را برای عملکرد در زندگی روزمره و حفظ روابط بهبود بخشند.
بیشتر بخوانید :