آپراکسی حرکتی، یکی از انواع آپراکسی و یک اختلال عصبی، توانایی انجام حرکات هدفمند را با وجود داشتن قدرت عضلانی، هماهنگی و عملکرد حسی لازم مختل می کند. این قطع ارتباط بین قصد مغز و اجرای بدن است. تصور کنید می خواهید برای خداحافظی دست تکان دهید، اما بازوی شما تلاش می کند تا دنباله برنامه ریزی شده را دنبال کند. این می تواند برای افراد مبتلا به آپراکسی حرکتی بسیار خسته کننده باشد. علت اصلی آپراکسی حرکتی ، آسیب به مناطق خاصی از مغز است. قشر جداری خلفی، مسئول یکپارچه سازی اطلاعات حسی و برنامه ریزی حرکات، یک هدف مکرر است. اختلالات در جسم پینه‌ای که ارتباط بین نیمکره های مغز را تسهیل می کند نیز می تواند در این امر نقش داشته باشد. سکته های مغزی، آسیب های مغزی، تومورها و بیماری های عصبی مانند زوال عقل از دلایل بالقوه هستند.
آپراکسی حرکتی یک وضعیت یکپارچه نیست. بسته به ناحیه آسیب دیده مغز، زیرگروه های مختلفی ظاهر می شوند که هر کدام مجموعه ای از چالش های خاص خود را دارند. در اینجا یک تفکیک از انواع برجسته آورده شده است:
انواع آپراکسی
آپراکسی حرکتی: این شکل توانایی برنامه ریزی و اجرای اقدامات جدید یا ناآشنا را مختل می کند. تصور کنید در حال تلاش برای استفاده از یک ابزار جدید، حتی با دستورالعمل‌ها هستید. افراد ممکن است مراحل مربوطه را توضیح دهند اما از نظر فیزیکی در انجام آنها مشکل دارند. جالب توجه است، حرکات خودکار ناشی از زمینه‌های آشنا ممکن است حفظ شوند.
آپراکسی ایده‌آل: در اینجا، مشکل در درک مفهوم کلی یک عمل یا توالی مراحل درگیر است. افراد ممکن است در برنامه ریزی کارهای پیچیده مانند تهیه یک وعده غذایی یا پوشیدن لباس مشکل داشته باشند. آنها همچنین ممکن است برای استفاده مناسب از اشیاء مشکل داشته باشند، حتی اگر آنها را تشخیص دهند.
آپراکسی حرکتی اندام: این نوع فرعی بر توانایی کنترل هموار اندام های فردی تأثیر می گذارد. حرکات ممکن است دست و پا چلفتی، تند و سریع و یا با هماهنگی ضعیف به نظر برسند. تصور کنید که دست به یک فنجان می برید اما در حرکات دقیق دست و انگشتان برای گرفتن آن مشکل دارید.
آپراکسی گفتار (Apraxia of Speech): این نوع به طور خاص بر برنامه ریزی و هماهنگی حرکات مورد نیاز برای گفتار تأثیر می گذارد. افراد ممکن است بدانند چه می‌خواهند بگویند، اما برای تولید صحیح صداها تلاش می‌کنند، که منجر به ابهام، تحریف گفتار یا مشکل در یافتن کلمات مناسب می‌شود.
علائم و نشانه ها
علائم و نشانه های آپراکسی حرکتی بسته به نوع فرعی و شدت بیماری متفاوت است. در اینجا چند شاخص کلی وجود دارد که باید مراقب آنها بود:
- مشکل در انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، آراستگی، یا استفاده از ظروف.
- حرکات ناشیانه یا ناشیانه.
- مشکلات در تقلید حرکات یا اعمال.
- مشکل در استفاده مناسب از ابزار یا اشیاء.
- ناهماهنگی در انجام وظایف – گاهی موفق، گاهی شکست.
تشخیص آپراکسی حرکتی اغلب شامل یک رویکرد چند جانبه است. یک متخصص مغز و اعصاب معمولاً سابقه پزشکی فرد را ارزیابی می کند، یک معاینه عصبی برای رد سایر شرایط مانند ضعف یا از دست دادن حس انجام می دهد و ممکن است از وظایف خاصی برای ارزیابی مهارت های برنامه ریزی حرکتی استفاده کند. تکنیک های تصویربرداری مانند اسکن MRI ممکن است برای شناسایی ضایعات مغزی استفاده شود.
درمان آپراکسی حرکتی
درمان این اختلال بر مدیریت علائم و بهبود عملکرد متمرکز است. کاردرمانی نقش مهمی در توسعه راهبردهای جبرانی و وظایف یادگیری مجدد دارد. درمانگران ممکن است اقدامات پیچیده را به مراحل کوچکتر و قابل مدیریت تقسیم کنند، با استفاده از ابزارهای تطبیقی تمرین کنند، یا از نشانه های بصری برای کمک به برنامه ریزی حرکتی استفاده کنند. گفتار درمانی می تواند به ویژه برای افراد مبتلا به آپراکسی گفتار مفید باشد.
آپراکسی حرکتی می تواند یک چالش مهم باشد که بر زندگی روزمره و استقلال تأثیر می گذارد. با این حال، با تشخیص، درمان و حمایت مناسب، افراد می توانند یاد بگیرند که توانایی خود را برای انجام فعالیت های روزانه وفق دهند و بهبود بخشند.
در زیر به برخی از روش‌ها و تکنیک‌های کاردرمانی برای آپراکسی حرکتی اشاره می‌شود:
ارزیابی دقیق:ابتدا، یک ارزیابی جامع از توانایی‌های حرکتی و نیازهای فردی انجام می‌شود تا نقاط قوت و ضعف شناسایی شوند.
تمرینات حرکتی هدفمند:تمرینات خاصی برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت طراحی می‌شود. این تمرینات ممکن است شامل حرکات ساده مانند گرفتن اشیاء، نوشتن یا استفاده از ابزارهای مختلف باشد.
استفاده از الگوهای حرکتی:آموزش الگوهای حرکتی مشخص و تکرار آنها می‌تواند به فرد کمک کند تا حرکات را بهتر یاد بگیرد و اجرا کند.
تقسیم حرکات به مراحل کوچک: حرکات پیچیده به مراحل کوچکتر تقسیم می‌شوند تا فرد بتواند هر مرحله را به طور جداگانه یاد بگیرد و سپس آنها را به هم متصل کند.
استفاده از وسایل کمکی: در برخی موارد، استفاده از وسایل کمکی مانند ابزارهای خاص یا تکنولوژی‌های کمکی می‌تواند به بهبود عملکرد حرکتی کمک کند.
تقویت حس proprioception: تمریناتی که به تقویت حس موقعیت‌یابی بدن کمک می‌کنند، می‌توانند به بهبود کنترل حرکتی کمک کنند.
تمرینات روزمره: ادغام تمرینات حرکتی در فعالیت‌های روزمره و بازی‌ها می‌تواند به یادگیری طبیعی‌تر حرکات کمک کند.
کاردرمانی باید به طور فردی و با توجه به نیازها و توانایی‌های خاص هر فرد طراحی شود. همکاری با خانواده و معلمان نیز می‌تواند به بهبود نتایج درمان کمک کند.
