اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال وضعیتی است که در آن مغز کودک بیش فعال برای پردازش و پاسخ مناسب به اطلاعات حسی از محیط تلاش می کند. این می تواند شامل مناظر، صداها، بافت ها، بوها و سایر محرک ها باشد. در حالی که همه کودکان هر از چند گاهی ممکن است این شرایط را تجربه می کنند، آنهایی که مبتلا به SPD هستند به طور مداوم تحت تأثیر ورودی حسی قرار می گیرند که بر زندگی روزمره آنها تأثیر منفی می گذارد.
اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال به عنوان یک تشخیص پزشکی مستقل طبقه بندی نمی شود، اما به عنوان وضعیتی شناخته می شود که به طور قابل توجهی بر رفتار و رشد کودکان تأثیر می گذارد. برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی، اختلال پردازش حسی توانایی آنها را برای تمرکز یا تنظیم موثر احساسات پیچیده تر می کند.
کودکان مبتلا به SPD می توانند طیف وسیعی از علائم را نشان دهند. برخی ممکن است بیش از حد حساس باشند و حتی محرک‌های معمولی مانند برچسب‌های لباس یا صدای پس‌زمینه را غیرقابل تحمل بدانند. برخی دیگر ممکن است کم حساس باشند و فعالانه به دنبال ورودی های حسی شدید باشند، مانند برخورد با مبلمان یا لمس بیش از حد اشیا. این رفتارها اغلب می تواند با بیش فعالی اشتباه گرفته شود و منجر به تشخیص اشتباه یا عدم حمایت مناسب شود.
متخصصان کاردرمانی کودکان (OTs) نقش کلیدی در شناسایی اختلالات پردازش حسی دارند. آنها از ابزارهای استاندارد شده مانند نمایه حسی یا اندازه گیری پردازش حسی برای ارزیابی نحوه پاسخ کودکان به ورودی های حسی در تنظیمات مختلف استفاده می کنند. این ابزارها به تعیین اینکه آیا رفتارهای کودک با چالش های حسی یا سایر مسائل رشد مرتبط است یا خیر کمک می کند.
اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال
کودکان بیش فعال، به ویژه آنهایی که مبتلا به اختلال بیش فعالی – کمبود توجه (ADHD) تشخیص داده شده اند، اغلب چالش های پردازش حسی را تجربه می کنند. سطوح بالای انرژی آنها می تواند آنها را مستعد جستجوی تجربیات حسی کند، گاهی اوقات به روش هایی که تکانشی یا مخرب به نظر می رسد.
به عنوان مثال، یک کودک بیش فعال ممکن است مدام به سطوح ضربه بزند، اشیاء را بجود یا برای برآوردن نیازهای حسی خود به اطراف بپرد. این اعمال تصادفی نیستند، بلکه ناشی از یک انگیزه ذاتی برای تنظیم سیستم حسی آنهاست.
SPD و ADHD چندین علامت مشترک دارند، از جمله مشکل در تمرکز، رفتار تکانشی، و مبارزه با خودتنظیمی. با این حال، در حالی که ADHD اساساً با توجه و عملکرد اجرایی مرتبط است، SPD بر نحوه پردازش و پاسخ دادن به ورودی حسی تمرکز می کند. درک این تمایز برای مداخله موثر ضروری است.
شناسایی علائم اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال
اجتناب حسی و رفتارهای جستجوی حسی
کودکان مبتلا به SPD اغلب رفتارهایی از خود نشان می دهند که به دو دسته تقسیم می شوند: اجتناب حسی یا جستجوی حسی.
نمونه هایی از اجتناب حسی:
- پوشاندن گوش ها برای جلوگیری از صداهای بلند.
- امتناع از پوشیدن پارچه یا لباس خاص.
- پرهیز از محیط های شلوغ یا شلوغ.
نمونه هایی از تمایلات حسی طلبی:
- چرخش مکرر، پریدن، یا برخورد با اجسام.
- لمس کردن همه چیز در دسترس
- به دنبال طعم یا بافت قوی در غذا.
درک این رفتارها به مناسب سازی مداخلات برای برآوردن نیازهای حسی منحصر به فرد هر کودک کمک می کند.
کودکان بیش فعال مبتلا به SPD ممکن است طغیان های عاطفی یا مشکل در انطباق با تغییرات روتین را نشان دهند. آنها ممکن است بدون دلیل خاصی گریه کنند، واکنش پرخاشگرانه نشان دهند یا از نظر اجتماعی کناره گیری کنند. این رفتارها عمدی نیستند، اما منعکس کننده تلاش آنها برای پردازش ورودی حسی زیاد است.
کودکان مبتلا به SPD ممکن است در ایجاد روابط دوستانه نیز مشکل داشته باشند، زیرا نیازها و رفتارهای حسی آنها برای همسالان غیرعادی به نظر می رسد. حمایت از رفاه عاطفی آنها به اندازه رسیدگی به چالش های حسی آنها مهم است.
علل و عوامل خطر
عوامل عصبی
اعتقاد بر این است که SPD ناشی از تفاوت در نحوه تفسیر مغز اطلاعات حسی است. تحقیقات نشان می دهد که اتصال غیر معمول مغز در نواحی مسئول پردازش ورودی حسی می تواند به این وضعیت کمک کند.
تاثیرات محیطی
محیط کودک، از جمله تجربیات اولیه زندگی، می تواند بر رشد پردازش حسی تأثیر بگذارد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نمایشگرها یا فقدان تجربیات حسی متنوع در دوران کودکی ممکن است چالش های حسی را تشدید کند.
استعدادهای ژنتیکی
مطالعات نشان می دهد که اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال ممکن است دارای یک جزء ژنتیکی باشد، زیرا اغلب در خانواده ها وجود دارد. کودکانی که سابقه خانوادگی بیماری‌های حسی یا عصبی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به SPD هستند.
روشهای درمان اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال
درمان یکپارچگی حسی
درمان یکپارچگی حسی (SIT) یک رویکرد به طور گسترده برای کمک به کودکان مبتلا به SPD است. این درمان شامل درگیر کردن کودک در فعالیت های ساختاری است که برای تنظیم پاسخ های حسی آنها طراحی شده است.
SIT از فعالیت های مبتنی بر بازی متناسب با نیازهای کودک استفاده می کند. به عنوان مثال، کودکی که به دنبال ورودی حسی است ممکن است در فعالیت هایی مانند تاب خوردن یا بالا رفتن شرکت کند، در حالی که کودکی که از محرک های حسی اجتناب می کند ممکن است به آرامی با بافت ها یا صداهای جدید آشنا شود.
SIT به کودکان کمک می کند تا مکانیسم های مقابله ای را توسعه دهند و توانایی آنها را برای تمرکز و مدیریت احساسات بهبود بخشد. برای کودکان بیش فعال، این اغلب منجر به کاهش تکانشگری و خودتنظیمی بهتر می شود.
ایجاد یک محیط حسی دوستانه
تنظیم محیط کودک می تواند به طور قابل توجهی توانایی او را برای هدایت چالش های حسی بهبود بخشد.
- فضایی آرام و مشخص را فراهم کنید که کودک بتواند در صورت غرق شدن در آنجا عقب نشینی کند.
- از ابزارهای حسی مانند پتوهای وزن دار، هدفون های حذف نویز یا اسباب بازی های فیجت استفاده کنید.
- روال های قابل پیش بینی را برای ایجاد حس ثبات ترکیب کنید.
سوالات متداول
علائم شایع اختلال پردازش حسی در کودکان بیش فعال چیست؟
علائم رایج عبارتند از حساسیت به صدا، لمس یا نور، ذوب شدن مکرر، و تمایل به جستجو یا اجتناب از ورودی حسی، مانند چرخیدن، پریدن، یا پوشاندن گوش.
آیا SPD می تواند از بین برود؟
در حالی که SPD ممکن است به طور کامل ناپدید نشود، بسیاری از کودکان راهبردهای مقابله ای را توسعه می دهند و با افزایش سن با درمان و حمایت بهبود می یابند.
آیا درمان های خاصی برای کودکان مبتلا به SPD و بیش فعالی وجود دارد؟
بله، درمان هایی مانند درمان یکپارچه سازی حسی، کاردرمانی و بازی درمانی بسیار موثر هستند. ترکیب اینها با استراتژی های رفتاری می تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.
آیا SPD یک وضعیت پزشکی در نظر گرفته می شود؟
SPD به طور رسمی به عنوان یک تشخیص پزشکی طبقه بندی نشده است، اما به طور گسترده به عنوان یک بیماری نیاز به مداخله درمانی شناخته شده است.
متخصصان ما در مرکز توانبخشی توان آفرین خدمات تخصصی کاردرمانی ، گفتاردرمانی و روانشناسی کودکان و بزرگسالان را برای درمان انواع اختلالات جسمی و ذهنی ارائه می دهند.
