اختلال پردازش حسی در کودکان اوتیسم
اختلال پردازش حسی (SPD) یک وضعیت عصبی رشدی است که بر نحوه پردازش اطلاعات حسی توسط مغز تأثیر می گذارد. معمولاً با اختلال طیف اوتیسم (ASD) همراه است، به طوری که تا 90٪ از کودکان اوتیستیک نوعی SPD را تجربه می کنند.
اطلاعات حسی از طریق سه مسیر اصلی در مغز پردازش می شود:
تعدیل حسی: شدت و مدت محرک های حسی را تنظیم می کند.
تمایز حسی: بین محرک های حسی مختلف مانند اشکال، رنگ ها و بافت ها تمایز قائل می شود.
یکپارچگی حسی: اطلاعات حواس چندگانه را برای ایجاد یک ادراک منسجم از محیط ترکیب می کند.
در کودکان مبتلا به SPD، یک یا چند مورد از این مسیرها ممکن است مختل شده و منجر به مشکلاتی در پردازش اطلاعات حسی شود.
اختلال پردازش حسی در کودکان اوتیسم زمانی اتفاق می افتد که مغز در دریافت، سازماندهی و تفسیر اطلاعات حسی از محیط با مشکل مواجه می شود. این می تواند منجر به علائم مختلفی شود، از جمله:
- حساسیت بیش از حد حسی: واکنش بیش از حد به محرک های حسی، مانند صداهای بلند، نورهای روشن، یا بافت های خاص.
- کم حساسیت حسی: واکنش کم به محرک های حسی، مانند درد، تغییرات دما، یا نشانه های اجتماعی.
- جستجوی حسی: جستجوی فعال تجربیات حسی، مانند تکان دادن، چرخیدن، یا جویدن اشیا.
- اجتناب حسی: اجتناب از برخی تجربیات حسی، مانند شلوغی، محیط های پر سر و صدا، یا غذاهای خاص.
علل اختلال پردازش حسی در کودکان اوتیسم
علت دقیق SPD در کودکان اوتیستیک ناشناخته است، اما اعتقاد بر این است که با تفاوت در رشد و عملکرد مغز مرتبط است. برخی از عوامل بالقوه کمک کننده عبارتند از:
عوامل ژنتیکی: SPD ممکن است یک جزء ژنتیکی داشته باشد، زیرا اغلب در خانواده ها وجود دارد.
تفاوت های عصبی: کودکان اوتیستیک ممکن است در ساختار و عملکرد نواحی مغزی که در پردازش حسی نقش دارند، تفاوت هایی داشته باشند.
عوامل محیطی: تجربیات حسی اولیه و محیط می تواند بر رشد مهارت های پردازش حسی تأثیر بگذارد.
تاثیر SPD بر کودکان اوتیستیک
SPD می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره کودکان اوتیستیک تأثیر بگذارد. می تواند منجر به:
مشکلات اجتماعی: حساسیت های حسی می تواند تعامل کودکان با دیگران را در موقعیت های اجتماعی دشوار کند.
چالش های تحصیلی: حواس پرتی های حسی می تواند در توجه و یادگیری اختلال ایجاد کند.
مشکلات رفتاری: اضافه بار حسی یا اجتناب می‌تواند باعث فروپاشی، عصبانیت یا سایر رفتارهای چالش برانگیز شود.
پریشانی عاطفی: SPD می تواند باعث اضطراب، ناامیدی و اختلال در نظم عاطفی شود.
تشخیص SPD در کودکان اوتیستیک به ارزیابی جامع توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی واجد شرایط، مانند کاردرمانگر یا متخصص اطفال نیاز دارد. ارزیابی معمولاً شامل موارد زیر است:
- مشاهده: مشاهده پاسخ های حسی کودک در محیط های مختلف.
- مصاحبه با والدین یا مراقب: جمع آوری اطلاعات در مورد تاریخچه حسی و رفتارهای کودک.
- ارزیابی پردازش حسی: استفاده از آزمون‌های استاندارد یا فعالیت‌های ساختاریافته برای ارزیابی توانایی‌های پردازش حسی کودک.
روشهای درمان
درمان اختلال پردازش حسی در کودکان اوتیسم بر بهبود مهارت‌های پردازش حسی و کاهش تأثیر چالش‌های حسی متمرکز است. مداخلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان یکپارچگی حسی: فعالیت هایی که سیستم های حسی مختلف را تحریک می کند و به مغز کمک می کند تا اطلاعات حسی را سازماندهی و تفسیر کند.
- کاردرمانی: فعالیت‌هایی که بر توسعه مهارت‌های زندگی روزمره مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن و مراقبت از خود تمرکز دارند و در عین حال نیازهای حسی را برطرف می‌کنند.
- گفتار درمانی: فعالیت هایی که به کودکان کمک می کند تا مهارت های ارتباطی را توسعه دهند و تجربیات حسی خود را بیان کنند.
- مداخلات رفتاری: استراتژی هایی برای مدیریت رفتارهای چالش برانگیز مرتبط با SPD، مانند فروپاشی حسی.
- اصلاحات محیطی: تنظیم محیط برای کاهش اضافه بار حسی یا ارائه تحریک حسی در صورت نیاز.
