گفتار درمانی که به عنوان آسیب شناسی گفتار و زبان نیز شناخته می شود، به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالاتی که بر توانایی فرد برای برقراری ارتباط یا بلع تأثیر می گذارد، می پردازد. گفتار درمانگران با بیماران در هر سنی که از انواع مختلف اختلالات رنج می برند کار می کنند. گفتاردرمانی معمولا با همکاری سایر رشته های پزشکی انجام می شود و یکی از بخش های برنامه درمان و توانبخشی است.
بیمارانی که باید تحت گفتاردرمانی قرار گیرند، کسانی هستند که به دلیل یک اختلال موجود از مشکلات زبانی، ارتباطی و بلع رنج می برند. اختلالات ارتباطی به تمام مواردی اطلاق می شود که بر توانایی فرد برای به کارگیری و درک گفتار و زبان به عنوان ابزاری برای درگیر شدن با دیگران تأثیر می گذارد. این اختلالات از تأخیر گفتار، اختلالات صدا، ناتوانی در درک گفتار یا ناتوانی در صحبت کردن به درستی متغیر است.
اختلالات گفتاری خود می تواند عوارضی ایجاد کند. هنگامی که این موارد درمان نشوند، می توانند باعث اضطراب، عصبی بودن، خجالت یا عزت نفس پایین شوند. بیماران همچنین ممکن است فوبیا از صحبت کردن در جمع داشته باشند و در معرض خطر افسردگی قرار بگیرند.
نمونه هایی از اختلالات گفتار و زبان عبارتند از:
- آپراکسی گفتار در دوران کودکی
- لکنت زبان
- اختلال در بیان
- دیزآرتری
- اختلالات میوفاشیال دهان
- اختلالات یادگیری در خواندن، املا یا نوشتن
- اوتیسم
- آفازی
- بهم ریختگی گفتاری
اختلالات ذکر شده در بالا توسط طیف گسترده ای از عوامل ممکن ایجاد می شوند، از جمله:
- نقایص رشدی، مانند شکاف لب و کام
- از دست دادن شنوایی
- اختلال عصبی
- آسیب مغزی
- سوء مصرف مواد مخدر
- استفاده بیش از حد از صدا مانند فریاد زدن
اما در برخی موارد، علت اختلال گفتار ناشناخته است.
گفتار درمانی همچنین برای اختلالاتی که باعث دیسفاژی یا مشکلات بلع می شوند ضروری است، مانند:
- بیماری پارکینسون
- اسکلروز چندگانه
- دیستروفی عضلانی
- فلج مغزی
- بیماری ریفلاکس معده به مری
- ازوفاژیت
- سرطان
- سکته مغزی
- سندرم پس از فلج اطفال
- اسکلرودرمی
- آسیب نخاعی
اهداف گفتار درمانی
هدف از گفتاردرمانی بهبود کیفیت زندگی بیمارانی است که از اختلالات ذکر شده در بالا رنج می برند. گفتاردرمانگر این کار را با آموزش گفتار و بلع صحیح به بیماران و ارائه حمایت و مراقبت مداوم در سایر جنبه های زندگی آنها انجام می دهد. تشخیص زودهنگام و درمان مشکلات گفتاری می تواند چشم انداز بیشتر بیماران را بهبود بخشد و از پیشرفت یا بدتر شدن مشکل جلوگیری کند.
اجزایی که هر طرح درمانی در گفتار درمانی را شامل می شود به نوع خاصی از اختلال که باعث ایجاد مشکل می شود بستگی دارد. در مورد انتخاب مناسب ترین روش برای استفاده، این بیشتر به سن و شرایط هر بیمار بستگی دارد.
به عنوان مثال، نوزادان و کودکان نوپا که به دلیل مشکلات رشدی از مشکلات گفتاری زودرس رنج می برند، با استفاده از سیستم مداخله زودهنگام، که مجموعه ای از خدمات طراحی شده برای کودکان تا 3 سال است، مدیریت می شوند. هدف این خدمات، توسعه مهارت های ارتباطی مناسب برای سن بیمار شناسایی و رسیدگی به اختلالات گفتاری و زبانی در این سن می تواند به افزایش شانس بیماران برای توانایی صحبت کردن به طور طبیعی در حین رشد کمک کند.
تکنیک های مختلفی نیز در گفتاردرمانی مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله:
- سوت زدن، که می تواند به بیماران کمک کند تا ماهیچه های دهان، گلو و زبان را کنترل کنند.
- اسباب بازی و عروسک های دستی
- سنتز کننده های صدا
- تکنولوژی کمکی
- بازی های گفتاری
- فلش کارت ها
همچنین چندین آزمایش وجود دارد که هدف آنها تشخیص و ارزیابی بهبودی بیمار در طول دوره درمان است. برخی از نمونه ها عبارتند از:
آزمون غربالگری مفصل دنور – این آزمایش رایج ترین آزمایش برای تشخیص اختلالات گفتاری است. با ارزیابی تلفظ و وضوح گفتار بیماران کار می کند. در کودکان 2 تا 7 ساله بیشترین تاثیر را دارد.
مقیاس 2 نقطه عطف اولیه زبان – این آزمایشی است که رشد زبانی بیمار را تعیین می کند و برای تشخیص سریع تاخیر گفتار و اختلالات زبانی استفاده می شود.
کلمات مرتبط :
گفتاردرمانی در پیروزی – گفتاردرمانی در نیروهوایی – گفتاردرمان کودکان – گفتاردرمانی کودک پیش دبستانی – گفتاردرمانی برای نارسا خوانی – بهترین مرکز گفتاردرمانی شرق تهران
