شیزوفرنی یا همان اسکیزوفرنی یک اختلال روانپزشکی حاد است که قطع ارتباط با واقعیت، از جمله توهم و هذیان همراه است. اسکیزوفرنی یک بیماری روانپزشکی است که اثرات شدیدی بر سلامت جسمی و روحی دارد، عملکرد مغز را مختل می کند و با چیزهایی مانند افکار، حافظه، حواس و رفتارهای فرد تداخل می کند. در نتیجه، ممکن است فرد در بسیاری از بخش های زندگی روزمره خود دچار مشکل شود. شیزوفرنی درمان نشده اغلب روابط (حرفه ای، اجتماعی، عاشقانه و غیره) را مختل می کند. همچنین میتواند باعث شود که فرد در سازماندهی افکار دچار مشکل شود و ممکن است به گونهای رفتار کند که او را در معرض آسیب ها یا سایر بیماریها قرار دهد.
شیوع شروع شیزوفرنی معمولا در سنین 15 تا 25 سالگی برای مردان و بین 25 تا 35 سالگی برای زنان است اگرچه حدود 20 درصد از موارد شیزوفرنی در افراد بالای 45 سال رخ می دهد. اسکیزوفرنی یک بیماری تا حدودی شایع است. در سراسر جهان، 221 نفر از هر 100000 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم و علل شیزوفرنی
اسکیزوفرنی شامل طیف وسیعی از علائم احتمالی مانند هذیان، توهم، اختلال در صحبت کردن حرکات غیر معمول است.اسکیزوفرنی می تواند شامل طیف گسترده ای از علائم احتمالی باشد.
شیزوفرنی با اختلالات قابل توجه در نحوه درک واقعیت و تغییرات در رفتار مربوط به موارد زیر مشخص می شود:
هذیان های مداوم: فرد باورهای ثابتی دارد که چیزی درست است، علیرغم شواهدی که خلاف آن را نشان می دهد.
توهمات مداوم: فرد ممکن است چیزهایی را بشنود، بو کند، ببیند، لمس کند یا احساس کند که وجود ندارد.
تجارب نفوذ، کنترل یا انفعال: تجربه ای که احساسات، تکانه ها، اعمال یا افکار شخص توسط خود او ایجاد نمی شود، در ذهن فرد قرار می گیرد یا توسط دیگران از ذهن او خارج می شود، یا اینکه افکار او برای دیگران پخش می شود.
تفکر آشفته، که اغلب به عنوان گفتار درهم یا نامربوط مشاهده می شود.
رفتار بسیار نامنظم به عنوان مثال فرد کارهایی انجام می دهد که عجیب یا بی هدف به نظر می رسند، یا فرد واکنش های عاطفی غیرقابل پیش بینی یا نامناسبی دارد که در توانایی او برای سازماندهی رفتارشان اختلال ایجاد می کند.
“علائم منفی” مانند گفتار بسیار محدود، تجربه محدود و بیان احساسات، ناتوانی در تجربه علاقه یا لذت، و کناره گیری اجتماعی. و یا
تحریک شدید یا کند شدن حرکات، حفظ وضعیت های غیر معمول.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب در مهارت های شناختی یا فکری خود، مانند حافظه، توجه و حل مسئله، مشکلات مداومی را نیز تجربه می کنند.
به دلیل این علائم، ممکن است:
- احساس مشکوک، پارانوئید یا ترس کنید.
- به بهداشت و ظاهر خود اهمیت ندهید.
- افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی را تجربه کنید.
- از الکل، نیکوتین، داروهای تجویزی یا داروهای مخدر دیگر برای کاهش علائم خود استفاده کنید.
دلایل اسکیزوفرنی چیست؟
هیچ دلیل واحدی برای شیزوفرنی وجود ندارد. متخصصان گمان می کنند که اسکیزوفرنی به دلایل مختلفی اتفاق می افتد. سه دلیل اصلی عبارتند از:
عدم تعادل در سیگنال های شیمیایی که مغز برای ارتباط سلول به سلول استفاده می کند.
مشکلات رشد مغز قبل از تولد
از دست دادن ارتباطات بین نواحی مختلف مغز.
عوامل خطر شیزوفرنی
در حالی که هیچ دلیل تایید شده ای برای اسکیزوفرنی وجود ندارد، عوامل خطر برای ایجاد این بیماری وجود دارد:
محیط: عوامل زیادی در دنیای اطراف شما می توانند خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهند. به دنیا آمدن در فصل زمستان خطر ابتلا را کمی افزایش می دهد. برخی از بیماریها که بر مغز شما تأثیر میگذارند، از جمله عفونتها و بیماریهای خودایمنی (جایی که سیستم ایمنی بدن به بخشی از بدن شما حمله میکند) نیز میتواند افزایش یابد.
استرس شدید برای مدت طولانی نیز می تواند در ایجاد آن نقش داشته باشد.
رشد و شرایط تولد: نحوه رشد شما قبل از تولد در اسکیزوفرنی نقش دارد. خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در صورتی افزایش مییابد که والدین شما در دوران بارداری دیابت بارداری، پره اکلامپسی، سوء تغذیه یا کمبود ویتامین D داشته باشند. این خطر همچنین در صورت داشتن وزن کم در هنگام تولد یا عوارضی در حین زایمان (مثل اینکه از طریق سزارین اورژانسی به دنیا آمده اید) افزایش می یابد.
مصرف تفریحی مواد مخدر: اسکیزوفرنی با مصرف برخی از داروهای تفریحی به خصوص در مقادیر بیشتر و در مراحل اولیه زندگی مرتبط است. ارتباط بین مصرف سنگین ماری جوانا (حشیش) در دوران نوجوانی یکی از بهترین این پیوندها است که مورد مطالعه قرار گرفته است.
روشهای درمان اسکیزوفرنی
درمان شیزوفرنی معمولاً شامل ترکیبی از دارو، درمان و تکنیک های خود مدیریتی است. این موارد عبارتند از:
- داروهای ضد روان پریشی این داروها نحوه استفاده مغز از مواد شیمیایی خاص برای ارتباط سلول به سلول را مسدود می کنند.
- سایر داروها. روانشناس شما همچنین ممکن است داروهای دیگری را برای علائمی که در کنار یا به دلیل علائم اسکیزوفرنی شما اتفاق می افتد، تجویز کند. آنها همچنین ممکن است داروهایی را برای کمک به کاهش عوارض جانبی داروهای ضد روان پریشی مانند لرزش تجویز کنند.
- روان درمانی. روش هایی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به شما کمک کند تا با شرایط خود کنار بیایید و آن را مدیریت کنید. درمان طولانی مدت همچنین می تواند به مشکلات ثانویه در کنار اسکیزوفرنی، مانند اضطراب، افسردگی یا مشکلات مصرف مواد کمک کند.
- درمان تشنج الکتریکی (ECT). اگر درمانهای دیگر مؤثر نبودند، روانشناس شما ممکن است ECT را توصیه کند. این درمان شامل استفاده از جریان الکتریکی است که به پوست سر شما اعمال می شود، که سپس قسمت های خاصی از مغز شما را تحریک می کند. این تحریک باعث تشنج کوتاهی می شود که در صورت داشتن افسردگی شدید، بی قراری و سایر مشکلات می تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند.
