اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک وضعیت سلامت روان است که می تواند پس از تجربه یا شاهد یک رویداد آسیب زا رخ دهد.
علائم PTSD می تواند شامل فلاش بک، کابوس، اجتناب از چیزهایی باشد که فرد را به یاد رویداد آسیب زا می اندازد، احساس بی قراری و مشکل در خوابیدن.
اختلال استرس پس از سانحه می تواند پس از تجربه طیف گسترده ای از حوادث آسیب زا، از جمله جنگ، تجاوز جنسی، تجاوز فیزیکی، بلایای طبیعی و حوادث ایجاد شود.
PTSD را می توان با درمان، دارو یا ترکیبی از هر دو درمان کرد. درمان شناختی-رفتاری (CBT) یک نوع رایج درمانی است که برای درمان PTSD استفاده می‌شود که بر تغییر الگوهای فکری منفی و رفتارهای مرتبط با رویداد آسیب‌زا تمرکز دارد.
حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR) نوع دیگری از درمان است که نشان داده شده است برای درمان PTSD موثر است.
داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب نیز ممکن است برای کمک به مدیریت علائم PTSD استفاده شوند.
علائم اختلال استرس پس از سانحه
علائم (PTSD) می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شود: افکار مزاحم، اجتناب، تغییرات منفی در تفکر و خلق و خو، و تغییرات در واکنش های فیزیکی و عاطفی. در اینجا چند نمونه از هر دسته از علائم وجود دارد:
افکار مزاحم: اینها افکار یا خاطرات ناخواسته و ناراحت کننده از رویداد آسیب زا هستند. آنها می توانند شامل موارد زیر باشند:
- فلاش بک ها: احساس اینکه که در حال احیای رویداد آسیب زا هست.
- کابوس: خواب مکرر در مورد رویداد آسیب زا
- خاطرات مزاحم: خاطرات مکرر، ناخواسته و ناراحت کننده از رویداد آسیب زا
اجتناب: این شامل تلاش برای اجتناب از هر چیزی است که ممکن است باعث ایجاد خاطرات رویداد آسیب زا شود. مثالها عبارتند از:
- پرهیز از افراد، مکان ها یا چیزهایی که شما را به یاد رویداد آسیب زا می اندازد
- کناره گیری از دوستان و خانواده
- احساس بی حسی عاطفی
تغییرات منفی در تفکر و خلق و خوی: این تغییرات در افکار یا احساسات شماست که لذت بردن از زندگی یا احساس مثبت نسبت به آینده را دشوار می کند. مثالها عبارتند از:
- افکار منفی در مورد خود، دیگران یا جهان
- ناامیدی نسبت به آینده
- مشکل در به خاطر سپردن قسمت های مهم رویداد آسیب زا
تغییرات در واکنش‌های فیزیکی و عاطفی: اینها واکنش‌های فیزیکی و عاطفی به یادآوری رویدادهای آسیب‌زا هستند. مثالها عبارتند از:
- به راحتی مبهوت یا ترسیدن
- احساس تنش و سرگیجه
- داشتن مشکل در خواب یا تمرکز
توجه به این نکته مهم است که این علائم می توانند شدید و طولانی مدت باشند و به طور قابل توجهی بر توانایی فرد برای عملکرد در زندگی روزمره تأثیر بگذارند.
دلایل و عوامل خطر
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می تواند پس از تجربه یا شاهد یک رویداد آسیب زا ایجاد شود. تروما یک تجربه ذهنی است و آنچه ممکن است برای یک فرد آسیب زا باشد ممکن است برای دیگری آسیب زا نباشد. در اینجا چند نمونه از رویدادهایی که می توانند منجر به PTSD شوند آورده شده است:
- قرار گرفتن در معرض مبارزه
- تجاوز جنسی یا فیزیکی
- سوء استفاده یا بی توجهی در دوران کودکی
- بلایای طبیعی
- تصادفات جدی
- شاهد خشونت یا مرگ
- تشخیص یک بیماری تهدید کننده زندگی
همه کسانی که یک رویداد آسیب زا را تجربه می کنند به PTSD مبتلا نمی شوند. خطر ابتلا به PTSD ممکن است تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گیرد، از جمله:
- شدت تروما
- مدت زمان تروما
- این که آیا این تروما ناشی از یک انسان یا یک بلای طبیعی است
- اینکه آیا فرد سابقه مشکلات سلامت روانی دارد یا خیر
- این که آیا فرد دارای سیستم حمایتی از خانواده و دوستان است
- این که آیا فرد آسیب های گذشته را تجربه کرده است
توجه به این نکته ضروری است که PTSD یک بیماری قابل درمان است و کمک گرفتن از یک متخصص سلامت روان می تواند تفاوت قابل توجهی در بهبودی فرد ایجاد کند.
درمان اختلال استرس پس از سانحه
این وضعیت روحی – روانی را می توان با مداخلات مختلفی از جمله درمان، دارو یا ترکیبی از هر دو درمان کرد. در اینجا چند نمونه از درمان های PTSD آورده شده است:
درمان شناختی-رفتاری (CBT): این یک نوع درمان است که بر تغییر الگوهای فکری منفی و رفتارهای مرتبط با رویداد آسیب زا تمرکز دارد. CBT می تواند شامل مواجهه درمانی باشد، جایی که فرد به تدریج در معرض یادآوری رویدادهای آسیب زا در یک محیط امن و کنترل شده قرار می گیرد.
حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR): این یک نوع درمان است که شامل تمرکز روی یک خاطره آسیب زا در حالی است که فرد حرکات دست، صداها یا ضربه های درمانگر را دنبال می کند. هدف کاهش شدت حافظه آسیب زا و احساسات مرتبط است.
دارو:داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب می توانند به مدیریت علائم کمک کنند.
مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی: این مداخلات می تواند به فرد کمک کند تا یاد بگیرد که بر لحظه حال تمرکز کند و احساس اضطراب یا استرس را کاهش دهد.
ورزش و فعالیت بدنی: درگیر شدن در ورزش یا فعالیت بدنی منظم می تواند به کاهش علائم PTSD و بهبود سلامت کلی کمک کند.
